Huzur evi, her fırsatta ziyarete gittiğim, kendi içimde karmaşık duygular hissettiğim bir yer. Bir yandan, yaşlı insanların bakıldığı bu harika merkezlerin bulunmasından dolayı yoğun bir sevinç hissederim. Bu merkezlerde çalışan kişiler, hayranlık uyandırıyorlar. Diğer yandan ise, yardım edemiyor ama üzgün hissediyorum. Üniversitedeyken stajımı bir huzur evinde yaptım. Hafızama kazınan şey, birkaç çalışanın orada yaşayan bazı yaşlıların aylardır tek bir ziyaret almadıklarını söylemeleriydi.

Ara sıra, amcamı ziyaret etmek için yaşadığı huzur evine gidiyorum. Orada amcama çok iyi bakılıyor. Ayrıca beslenmesine de çok dikkat ediliyor. Amcam çok yaşlı olmadığı halde, kendine bakabilecek durumda değil. Hayat partneri ya da çocukları yok. Onu bakım evine yerleştirmek, bütün aile için harika bir karardı. Amcam orada mutlu ve hatta birkaç kilo aldı. Çalışanların söylediğine göre davranışları iyi. Onu ziyaret etmek ve onunla karşılıklı kahve içmek keyifli. Beni gördüğünde sevinir ve “Naber şampiyon?” diyerek selamlar. Ancak, çoğu zaman beni erkek kardeşimle karıştırıyor.

Huzur evinin hüzünlü koridorları

Amcamın odasına gidebilmek için binanın yarısını geçmem gerekiyor. Onun olduğu kata çıkmak ve ona sürpriz yapmak için asansöre binerim. Odasına ulaşmak için birçok yaşlı insanın her zaman tekerlekli sandalye ile oturduğu bir koridordan geçiyorum. Bu yaşlı insanlar, hareket bile etmiyor gibi görünüyorlar. Önlerinden geçerken her zaman büyük bir gülümseme ile onlara selam veriyorum. Bazıları bana bakıp gülümsüyorlar, bazıları bakıyorlar ama gülümsemiyorlar ve bazıları orada olduğumu fark etmiyorlar bile.

Bazıları o kadar üzgün ve kederli görünüyor ki yardım edemiyorum ama akıllarından ne geçtiğini ve huzur evine gelmeden önceki hayatlarının nasıl olduğunu merak ediyorum. Genellikle, yaşamlarının sonlarında kendilerini hayatın kendisi yüzünden ve ya hastalıktan boğulmuş hissederek bir tekerlekli sandalyede hayal edip etmediklerini merak ediyorum. Staj süresi boyunca, sadece gülmek ve bağırmak için bir kadınla aynı odayı paylaşan bir adamla tanıştığımı hatırlıyorum. Adam, oldukça şiddete eğilimli görünüyordu. Alzheimerı çok ilerlediği için konuşmakta güçlük çekiyordu.

Bir gün, onunla iletişim kurmaya karar verdim. Yanına oturdum ve ona hayatı ile ilgili sorular sormaya başladım. Bana nerede doğduğunu söylemesini sağladım. Daha sonra, yavaşça ama emin bir şekilde onu daha fazla konuşturmaya başladım. Bir gün, bana gülümsedi bile ve bu beklenmeyen bir şeydi.

Tek istedikleri şey ilgi

Staj günlerimin birinde, holde yürürken onun çığlığını duydum. Odasına gittim ve iki çalışanın onu banyo yaptırmak için kaldırmaya çalıştıklarını gördüm. Fakat, adam durmadan titriyordu.

Odaya girdim ve beni gördüğü zaman tamamen sakinleşti. Bu, en başından beri aradığım anahtardı. İfadesiz bakışın ve etkilenmiş bilişsel kapasitelerin ardında sadece ilgiye ihtiyacı olan biri vardı.

Sevgi ve arkadaşlık edinmek bu insanlar için çok önemli. Bu anlamda, Hollanda’daki Stichting Woon en Zorgcentrum Humanitas Deventer’in yönetmeni olan Gea Sijpkes, bu konuyla ilgili bir proje başlattı. 2012 yılında, öğrencilere huzur evinde yaşlı sakinlerle ayda en az 30 saat vakit geçirmeleri karşılığında ücretsiz konaklama vermeye karar verdi.

Başkalarıyla ilişki halinde hissetmek için can atan ruhlar

Hem staj yaptığım huzur evi hem de amcamın kaldığı huzur evinde, çoğu yaşlı insanın kendini oldukça yalnız hissettiğini gözlemledim.  Bu kurumlardaki sağlık çalışanlarının yapmaları gereken çok iş var ve bu nedenle gerekli desteği sağlayamamaktadırlar. Dahası, çok az ziyaretçi alan ya da hiç ziyaretçisi olmayan bu yaşlılar nedeniyle oldukça üzgünüm. Her birinin arkasında, başka biriyle ilişki kurmak için can atan birer ruh var. Yalnızlık, onları azar azar tüketiyor.

Toplumun bize sadece işlevsel şeylerin ilgiye değer olduğunu öğrettiğini hissediyorum. Pek çok ailenin, artık bir şeye katkıda bulunmadıklarına inandıklarında, yaşlı yakınlarını bakım evlerinde bırakmaya karar vermelerini anlayamıyorum. Bu durumun en kötü kısmı ise, daha sonra çok nadiren ziyarete gidiyor olmaları. Yaşlı insanlar dinmeye değer bir hikayeye sahipler. Onlar, genç insanlar kadar önemlidirler. Bir insanı sadece yaşlandı diye terk etmek zorunda değiliz.

Hiç şüphe yok ki, huzur evi birçok durum için harika bir seçenek. Bu yazı sadece, birçok yaşlı insanın yalnızlığına ve terk edilmişliğine ışık tutmayı amaçlamaktadır. Ne yazık ki, bazı yetişkinler yaşlı insanlara,  sanki onlar bir yükmüş gibi davranıyor ve onları bir huzur evine terk etmeye karar verip daha sonra onları unutuyorlar.

Huzur evi ve çıkarmış olduğu harika iş

Yoğun programları ve diğer sorumlulukları nedeniyle birçok aile, kendilerine yetemediklerinde yaşlı yakınlarıyla ilgilenmemeye başlarlar. Bu tür durumlarda, huzur evi harika bir seçenek olur. Ancak, onları sürekli ziyaret etmeyi hatırlamak önemlidir.  Yaşımızın kaç olduğundan bağımsız olarak hepimiz sevgiye ihtiyaç duyarız.

Çoğu yaşlı insan, huzur evinde yaşamaktan dolayı kötü hissetmez. Ancak, sevdiklerinin arada bir onları görmeleri için zaman ayırmadıkları durumda yıpranırlar. Bu kurumların yürüttüğü bu harika iş için her zaman minnettar olmalıyız. Bu kurumlar olmadan, onlara ihtiyacı olan birçok aile, yaşlılarına bakmak için umutsuz tedbirlere başvururlar.

Özetleyecek olursak, yaşlı yakınlarımızı biraz daha düşünmeye başlamalıyız. Her daim yanlarında olmak zorunda değilsiniz ama sadece onları sürekli ziyaret etmeyi hatırlamalısınız. Onların da küçükken bize baktıkları asla unutulmamalıdır. O halde haydi, onların bize yaptıkları iyilikleri geri ödeyelim. 

Psikolog Francisco Javier Molas López

Evlilikte Hayal Kırıklığı günümüz modern toplumunda pek çok insanın, pek çok çiftin başına gelen durumdur. Bu bir sendrom değil ama aşağıdaki makalemde evlilikte hayal kırıklığının son dönemde insanların başına neden daha sık geldiğini anlayabilirsiniz.

Daha dündü, bir çift terapisindeydik evlilikten beklentileri ve evlilikte hayal kırıklığı konusunu konuşuyorduk. Hayatta bir yere gelmiş, kariyer sahibi ve entellektüel, orta yaşlarında bu çiftimin evliliğe bakış açılarındaki farklılıkları ve beklentilerinin nasıl da ayrıştığını gözlerimle görüyordum.  Bir yanda bir evliliğin hep keyifli, hep lezzetli ve hatta lezzetin doruğunda olması gerektiğini düşünen bir kadın, diğer yanda ise yeterince lezzetli, yeterince sağlıklı ve yeterince taze ve uzun ömürlü olması gerektiğini düşünen bir adam…

Erkek; evliliklerinin kendisine güven verdiğini ve herşeyin düzgün ve düzenli olmasının kendisine yeterli geldiğini anlatırken, kadın ise heyecanın eskisi gibi olmadığını kendisine yetmediğini, aslında bir evliliğin sürekli heyecanlı ve haz üzerine kurulmuş olması gerektiğini savunuyordu. Dolaylı olarak da  bu heyacanı sağlayamadığından dolayı eşini suçluyordu. Yani kadın tabiri caizse aslında sürekli bal kaymak yemek istiyor, sürekli taze, sürekli keyifli bir ilişki istiyordu. Bu yüzden de evliliği kaynayan bir tencere süte benzetirsek; hep kaymağını sıyırmak bunu balla karıştırıp yemek istiyordu. Erkek ise; daha stabil daha uzun ömürlü daha korunabilir ve sağlıklı bir ilişki istiyordu, belki de benzetme de hata olmaz ise bir tencere yoğurt…

Şimdi bu benzetmelerden yola çıkarak  şunu düşünelim, bir tencere sütü ne kadar süre aralıksız taşırmadan ve yakmadan kaynatabilirsiniz. Üstelik bu kaynamadan kaç kez kaymak elde edebilirsiniz? Bir mi, iki mi, bilemediniz üç mü? Üç kez elde ettiniz diyelim geri kalan sütü ne yapacaksınız? Mahallenin kedilerine mi ikram edeceksiniz? Yoksa çöpe mi dökeceksiniz? Olasılıkla yeterince ılımasını bekleyip, yoğurt olması için mayalayıp uygun bir ortamda olgunlaşana kadar bekleteceksiniz?

Aslında işte o yoğurdu elde ettiğiniz anda gerçekten evlisiniz?

Evliliklerde bir yanda beklentiler, evlilikte hayal kırklığı ve  diğer yandan da yaşananlar vardır ki zaten hayatın her alanında da böyle değil midir? Zaten yaşam da hep bekleriz, hep isteriz ama sadece olabilenler olur, yaşananlar çoğu zaman beklediklerimizden büyük ya da küçük farklılıklar gösterir. İşte evlilikte de mükemmeli aramak böyle bir şeydir. Belki şimdi bana diyeceksiniz ki; ‘ne yani mükemmele evlilik yok mu?’ Evet var; ama süt yoğurt kaymak örneğinde olduğu gibi mayasına özen gösterdikçe mükemmelleşen, ideal sıcaklıkta mayalanınca mükemmelleşen evlilikler var. Özen yoksa çaba yoksa üzerinde kafa patlatmak, çoğu zaman sabırlı ve anlayışlı olmak yoksa yoğurtta yok üzerinde kaymağı da yok. 

Yine de benim gözlemim şu ki; benzetmeden devam edecek olursak, marketten hazır yoğurt almaya alışmış insanlarımız var ve bunların hiçbiri bu yüzden de evliliklerinin kıymetini bilmiyorlar. Herşey hazırda olsun kaymağı üstünde olsun, tam da istedikleri tad da olsun istiyorlar. Çaba sarfetmek ve özen göstermek ve de sabretmek bu yüzden bu tarz evliliklerin repertuarında yer almıyor. Kolaycılığa alışmış beyinler herşeyde olduğu gibi evlilikte de tam istedikleri gibi olsun ama çaba ve bedel ödemek olmasın istiyorlar. İlk kitabım ‘Bir Psikoloğun Seyir Defteri’nde Evlilik mi? Evcilik mi? adlı makalemde de anlattığım gibi zaten y kuşağı diye tanımlanan yeni nesil evlilikle evciliği birbirinden ayıramadan evleniyor ve ortaya bu tarz evlilikte hayal kırıklığı sorunları sıkça çıkıyor.

Dr. Psikolog Murat SARISOY

Monoton evlilik nedir? Neden evlilikler monotonlaşır? “Evlilik bir iki seneye monotonlaşırmış, böyle diyorlar, çocuk olunca, diyor ki insanlar biraz heyecan olurmuş o da geçermiş” … Evlilik öncesi çift terapisi alan nişanlı bir çiftti bunları söyleyen. Daha evlenmeden evliliğe dair kaygılar, monoton evlilik korkusu doldurmuştu zihinlerini… Peki ya neden böyleydi, gerçekte kim di bunları söyleyen ya da onlara öğreten?

Geleneksel toplumda evliliklerin çoğu gerçekte neden yapıldığı çok da iyi bilinmeden daha önce kitabımda da anlattığım gibi bir evcilik oyunu edasıyla yapılır. Kişiler evliliği diğer bir yandan bir sosyal statü atlama aracı, iş ve kariyer alanında ise pozitif ayrımcılık nedeni olarak algılar ve evliliğe yaklaşımları aslında çok da kendilerinin de farkında olmadığı bir biçimde pragmatist yani faydacıdır.

Çünkü evli insana bakış geleneksel toplumda daha farklıdır. Evlilik cüzdanına sahip olmak, sol parmakta yüzük takıyor olmak geleneksel toplumun onayladığı ve hatta çoğunlukla talep ettiği bir durumdur. Talep ederler çünkü; yerleşik düzen yetişkin ve evli insanların konforu için tasarlanmıştır. Yetişkin boşanmış ya da yetişkin bekar insanların, yerleşik yetişkin düzen içerisinde yerleri belirsizdir. Son derece acımasız ve boşanmışları ve hatta bekarları hiçe sayan bu yaklaşımdan kaçmaya çalışan insanlar kendilerini zoraki ve monoton evlilik tercihinin daha sınırında bulurlar.

Anneler babalar, işyerlerinde yöneticiler ve patronlar ya da evli çocukluk arkadaşları kişileri bu monoton evlilik tercihine doğru yönlendirirler. Bu durum karşısında sorgulamayan beyinlerin yapacakları bir şey yoktur bir tercih gibi gösterilip kendilerine yapılan bu dayatmayı çaresizce kabul ederler. Sorgulayan beyinler ise mahallenin delisi muamelesi görürler. Temelde sevgi, saygı, güven üçgeni üzerine kurulması gereken kadın erkek ilişkisi oluşturulmadan yapılan alelacele evliliklerin sonu ise zaten başından bellidir.

Eski zamanların direksiyon eğitimini vermeden sürücü belgesi veren sürücü kursları gibi, kişilerin çoğu ilişkilerini yönetmeyi öğrenmeden ya da bilemeden evlenirler. Bu evlilikler sosyal yaşamın yoğun trafiği içerisinde, ilişiklerini yönetmeye ya da yönlendirmeye çalışırlar. Kaçınılmaz şekilde bazıları ölümle sonuçlanan kazalar olur ki; bu tip monoton evlilikler çok geçmeden bir elektrik diğerine ya da ağaca toslarlar ve çoğunlukla da tabiri caizse pert olurlar.

Ancak bu arada hasar gören sadece evlilik değil, kişilerin ruh sağlığıdır. Kişiler ve ilişkinin meyveleri olan çocuklar çatışmalı ilişkiler ve çekişmeli boşanmalarda zarar görürler. Böylelikle de sosyal sağlığı ve ruh sağlığı bozuk kuşaklar yetişir.

Hele hele bizimki gibi ruh sağlığı uzmanı, psikolog ya da psikolojik danışman olmadan kişilerin birkaç ay içinde alınmış sertifikalarla “aile danışmanı” ünvanı alabildiği ve bu alanda çalışabildiği ülkelerde yardım alınan kişilerin mesleki ve hayata dair yetersizlikleri de eklenince alınan evlilik terapileri bile  iyiden iyiye kişiye zarar verir hale gelebilir.

Tüm bunların ışığında kişiler evlilik tercihlerini yaparlarken en başta bağımsız bir birey olma vasfına erişmeleri ve toplumun ya da herhangi başka hiç kimsenin baskısı altında kalmadan evlenme kararı vermeleri gerekir. Birey olmak için ise önce kişinin sağlıklı bir ego ve özgüvene sahip olması gerekir. Mecburiyetten ya da yapacak daha iyi bir işi ya da erişebileceği daha yüksek bir statüsü olmadığı için evlenmek beraberinde yukarıda da bahsettiğim pek çok sorunu kaçınılmaz olarak getirecektir. Yani özetle şöyle de diyebiliriz neden yapıldığı bilinmeden yapılan bir evlilik için monotonlaşmak en küçük risklerden biri olacaktır. Daha da kısası böyle neden yaptığınızı bilmeden yaptığınız bir evliliğiniz varsa ve sadece monotonlaşmış ise siz “yiyip içip Tanrı’ya şükredin” ki iyi durumdasınız. Ancak başka sorunlarınız var ise mutlaka ve mutlaka psikoloji ya da psikolojik danışma eğitimi almış, alanında uzman birinden yardım alın, bir kaç aylık sertifikalı eğitmenlerden değil. 

Dr. Psikolog Murat SARISOY

Mutluluk hemen hepimizin zihninden günde en az bir kaç kez geçen bir kelime, kulaklarımızın defalarca duyduğu, sosyal medya ve internet sayesinde üzerine bir dolu (bir çoğu da çalıntı) imaj  gördüğü, sözler okuduğu bir kelime…

Çoğumuzun peşinde olduğu ama bir türlü sahip olamadığı şey şu mutluluk ve de çoğunlukla mutsuz olmama ile karıştırılan bir duygu. İnsanların çoğunun şöyle bir yanıgısı var, ‘mutsuz değilsem mutluyum’. Halbuki mutluluk mutsuz olamamaktan tamamıyla farklı bir şey…

Aslında tek kelime ile ‘bulmak’ mutluluk denen şey ya da ‘hayatta aradığını bulmak’ ama bunun için ise insanın önce ne aradığını bilmesi, ne aradığını bulması gerekiyor. Hemen hepimizin her gün sürdürdüğü bir şey aramak ama belki de bazılarımın hiç farkında olmadığı birşey, tabii ki Hz. Google amcanın bir şeyleri sözde bizim için aramasından bahsetmiyorum. 

Arıyoruz, bize iyi gelecek şeyler, kişiler, yerler, zamanlar arıyoruz. Peki ya bunları bulabiliyor muyuz. Google amcamızdan aramaz isek olasılıkla cevabım ‘evet’, çünkü Google bize aradığımız şeyin sadece benzerini, belki de sahtesini sunuyor. Hani olur da eskaza  sahteliklerin arasına sıkışmış  bir gerçeklik ya da bir insan denk gelirse, oh ne ala ama böyle bir şey çoğunlukla olmuyor, olamıyor. 

Çok değil on, on beş yıl önce, daha sıradan daha gündelik mutluluklarımız vardı. O dönem gündelik mutluluklar üzerine yazar, hatta biraz da alışkanlıklarımızı eleştirirdim. Şimdi mi ne oldu? Dakikalık, saniyelik, saliselik mutlulukları görür ve bunları eleştirir oldum. ‘Sen de sürekli eleştiriyorsun be birader’ de diyebilirsiniz ama psikolog olmak sadece insanları, danışanları dinleyip, anlayıp onların sorunlarına çözümler üretmek ya da üretmelerine yardımcı olmak değil, aynı zamanda okuyan, yazan eleştiren bir bilim insanı olmayı  ve topluma yön ve yol gösterici olmayı da beraberinde getiriyor. 

Herneyse ne diyorduk; saniyelik zevklerle ve bunların toplamıyla uyarılmaya alışmış ya da alıştırılmış zavallı beyinlerimiz, instagram, facebook ve hatta sözde iş dünyası paylaşım platformu linkedin ve diğerlerindeki bütün bu sanal paylaşımları ve bunlara gelen beğenileri mutluluk sanıyor. Hatta bu beğenileri arttırmak ve daha çok beğeni kazanmak adına iş platformlarında bile içerik değeri olmayan paylaşımlarda bulunuyoruz. Beyinlerimiz sosyal medya üzerinden uyarılmaya alıştığı için artık gündelik hayattaki sosyal ve hatta ikili ilişkilerimiz de bundan olumsuz yönde nasibini alıyor. 

Oysa ki mutluluk; üretmek, ortaya yeni şeyler koymak, Dünya’ya iyi şeyler kazandırmaktır. Dünya’ya kazandırdıklarımızla başkalarının da mutlu olduğunu görmek ki, bu belki de en büyük mutluluk. Önemli olan başka  ve de belki de düşünülemeyen bir şey var ki; mutluluk denen duygunun zemini olmadan uzun süre zihinlerde kalamayacağı ve sürekli olamayacağıdır. 

Pek çok insan bunun farkında değildir ki, mutlulukları ya da bahsettiğim sözde mutlulukları bir araya getirdiklerinde bunun yeterli geleceğini ve uzun süre mutlu olacaklarını düşünürler. Oysa ki mutluluk yağan kar gibidir. Hani kar yağdığında nasıl asfalt yerine, yeşil serin çimlerin üstünde ve ağaçların tepesinde birikirse, bu yeşil ortam nasıl ki yağan karın erimemesi için uygun zemin teşkil ederse, mutlulukta böyle bir zemine ihtiyaç duyar. Söz konusu mutluluk olunca zemin de huzur olur. 

Yani huzur mutluluğu korur ve sabit kılar, erimesini engeller. Eğer içinizde huzur yoksa mutluluğunuzda uzun süreli olmaz, olamaz. Bu yüzden mutlu olmak isteyen insanların önce iç huzuru bulmaları, huzursuzluk yaratan sorunları ortadan kaldırmaları ve bunlara dair çözümler bulmaları gerekir. Bu çözümleri bulamayanların kişisel gelişim ve psikolojik destek almaları önemlidir. Ancak bu kişisel gelişim ya da psikolojik desteği verecek kişilerin de gerçek diplomaları olan, gerçek okullardan mezun gerçek kişiler olmaları da daha büyük önem taşımaktadır.

İçinde huzuru teşkil etmeden yaşanan küçük mutluluklar ya da sözde mutluluklarla, mutlu kalmaya çalışmak imkansız gibidir. Öncelikle kişi kendini yapabilirse tarafsız bir şekilde gözden geçirmeli ve huzuru sağlayacak yaratıcı ve kendini geliştirici ve kendine uygun somut uğraşlar bulmalıdır. Bu somut uğraşılar olmadan somut yaratımlar da olmayacağı için kişinin yaratmadan ve üretmeden huzura kavuşması mümkün olmayacaktır. Mutluluğu sosyal medya (hatta adı iş platformu olsa da) ortamlarının sahte gülücüklerinde ve kalplerinde aramanın gerçek bir anlamı yoktur. Bunlar sadece gittikçe silikonlaşan beyinlerimizin uyarımsal yanılsamlarıdır.  Başka da hiç bir şey olmayacaklar, gerçekte de hiç bir işe yaramayacaklardır. 

Huzuru bulmuş, yaratıcı günler dilerim…

Dr. Psikolog Murat SARISOY

Evlilikte iletişim neden önemlidir? Bunun önemini uzun ve farklı bir yoldan anlatacağım. Dün akşam ofisten ayrılırken gözüm mutfaktaki çöp tenekesinin kapağına takıldı. Mutfakta kullandığımız o uzun, ucundan alev veren çakmağı çöp tenekesinin kapağına sıkışmış gördüm. Gayri ihtiyari sordum ‘’hayırdır,  ne oldu çakmağımıza’’ diye. Stajyerlerimden şöyle bir cevap geldi ‘’suya düştü, yanmıyor biz de attık’’ Gülsem mi ağlasam mı bilemedim. 70’lerin Türkiye’sinde doğmuş biri olarak israf edilen hiç bir şeyden hoşlanmam. Evimde mutfak artıkları bahçemde beslediğim tavuklara ayrılır ve çöpe gitmez ve hatta ofisten artıkları da sık sık onlara götürürüm. Belki o yıllarda eğitim müfredatında israfın yanlışlığının işleniyor olması, belki canım öğretmenlerimin çabaları, belki de yerli malı haftaları ve hatta belki de doğayı ve yaşamı herşeyin üstünde tutan bir insan olmam bana bunu böyle yapmam gerektiğini söylüyor. 

Bu yaşamın her alanında böyle olduğu gibi evlilikte de böyle, gerekmedikçe mecbur kalmadıkça hiç bir şey kurban edilmemeli. Ofisime başvuran çiftlere de hep söylediğim bir şey var. ‘’burası gemi söküm atölyesi değil, burası tamirhane, burası gemilerin tekrar yüzmesi için onarım yapılan yer. Bu yüzden de asla size boşanın ya da ayrılın demeyeceğim, zaten bir psikoloğun bir danışanına boşan ya da ayrıl deme hakkının olduğunu da düşünmüyorum. Bunu 24 yıllık meslek hayatımda hiç söylemedim ve söylemeye de niyetim yok. Evliliklerde de gereksiz hiç bir şeyin, yani hiç bir duygunun israf edilmemesi gerektini düşünüyorum. Aşk bitti çöpe at, sevgi bitti çöpe at, ilgi bitti çöpe at, saygı bitti çöpe at… Her şey yerine konulabilir, herşey yeniden doldurulabilir, herşey yeniden değerlendirilebilir. Çünkü bana göre evlilik; ıssız bir adada iki kişilik bir yaşam mücadelesidir.  Nasıl ki; ıssız bir adada kalsanız en ufak malzeme, bir poşet bir plastik bardak hatta bir toplu iğne bile  sizin hayatta kalmanız için önemli olacak, bu yüzden evlilikte de her yaşanan anı, her güzel an, her iyi ve sıcak paylaşım da hatırlanacak ve saklanacak; bunun başka yolu da yok… 

Evli çiftlerin tamamına yakını, ofisime geldiklerinde ilk cümleleri ‘’iletişim sorunumuz var’’ oluyor. Karşı tarafın kendilerini anlamadığından dert yanıyorlar. Halbuki iletişim sorunu çift taraflı bir sorun ama kimse kendinde sorun aramıyor. Gerçekten de evlilikte iletişim sorunumuz var mı? İlişkinin kaynaklarını efektif kullanıyor muyum? İlişki için gerekli enerjiyi kendime saklıyor muyum? Enerji tasarrufu yapıp bunu sevdiğim insana aktarıyor muyum? soruları yok. Neden mi? Çünkü tasarruf etmek yok, hazırdan yemek, har vurup harman savurmak var. İlişkiye maddi manevi yatırıma gelince de; hemen ezberden ‘’bizim iletişim sorunumuz var, bunu çözün bu yüzden geldik, ya da ama siz beni anlamıyorsunuz, eşim şöyle eşim böyle’’. Kimsenin sütten çıkmış ak kaşık olduğunu zaten söylemiyoruz ama kişiler ilişkinin bakım ve onarımı için, hep yeni kaynağa ihtiyaç olduğunu söylüyorlar ya da kolay yolu seçip ilişkiyi çöpe atıyorlar. Tavsiyem sakın ama sakın tasarruftan kaçınmayın birbirinize enerji ve kaynak ayırın, yapamıyorsanız da mutlaka bir uzmandan yardım alın…

Ha çakmağa ne mi oldu? Kuruttuk, çalışıyor 🙂

Dr. Psikolog Murat SARISOY

Nasıl mutlu anne olunur?

Mutlu anne, çocuklarının daima her istediğini yapan ve onları mutlu eden bir anne demek değildir. Öncelikle mutlu annelik için birincil koşul; isteyerek çocuk dünyaya getirmektir.

Sosyal hayattan vazgeçmeyin

Biyolojik olarak kodlanmış ve belli yaşa gelen tüm kadınların içgüdüsel olarak doğurganlığını içten içe etkileyen anne olma isteği, kadınların yaşamlarındaki seçimlerine de etki eder. Geçmişe göre modern yaşamda günlük hayatın içinde daha fazla yer alan kadınlar, iş ve eş seçiminde, ister istemez bu etki altında karar alırlar. Mutlu annelik için gerekli en önemli koşul; kadının anne olmaya karar vermesi ve buna hazır olmasıdır. Hazır hissetmeden alınan kararlar hamilelik ve doğum sonrası dönemlerde sorunlara sebep olur. Biyolojik olarak hazır olan kadının biyo-psi-sosyal anlamda da hazır olması gerekir. Gerçekten sevdiği kişi ile ilişkisinden çocuk yapması, güvenilir bir aile ortamının içinde olması kadın için vazgeçilmezdir.

Sağlıklı anne=mutlu bebek

İş yaşamı içinde aktif olan kadın için işiyle ve kariyeriyle ilgili sorun yaşamayacağı biçimde hamileliği ve doğumu planlaması, hem doğacak bebeğin gelişimi ve büyümesi hem de kadının ruhsal sağlığı için önemlidir. Geri dönüşü olmayan bu yeni yaşam biçimine mutlu biçimde adapte olmanın diğer bir yolu da doğacak çocuğun sağlıklı olması için gerekli fiziksel ve ruhsal sağlık önlemlerinin alınmasıdır. Fiziki ve ruhsal yapısı sağlıklı olan annelerin sağlıklı ve mutlu bebekleri olur.

Annelik fedakarlık gerektiren bir karar

Annelik, biyolojik olarak bağlandığınız ve asla kopamayacağınız bir durumdur. İlk doğduğu andan itibaren ihtiyaçlarını kendi başına karşılamayacak durumda olan bir insan için tüm yaşamını durduran ve bir süreliğine askıya alan insandır anne. Anne olana kadar belki de sadece kendi sorumluluğu için yaşamış olan bir kadının, kariyeri ve sosyal yaşamı için çeşitli hayallerini, sadece doğacak bebeğine endeksli biçimde ertelemesi, ciddi anlamda zor ve fedakarlık gerektiren bir karardır.

Anne babalıkla birlikte ilişki değişir

Fiziksel olarak değişen bir vücut, hormonal olarak etkilenen fiziksel ve ruhsal sağlık, tüm bunlara eklenen somut değişim ve problemlerdir. Kişi olmanın yanında anne olma kimliği eklenmesi belki de dünyanın en zor işidir. Kadın-erkek ilişkisine bir de annelik-babalığın eklenmesiyle değişen ilişki, özellikle çocuk doğduktan sonra daha da zorlayan faktörler arasında yer alır.

Mutsuz annenin çocuğuna verdiği zarar

Bireysel olarak mutlu olan kişi, hem çevresine hem çocuklarına hem de eşine mutluluk veren kişidir. Kişi bireysel mutluluk konusunda sıkıntı yaşadığında bu ilk olarak eve ve çocuklarına yansır. Mutsuz ve depresif bir kadın örneği verilirse; karamsarlık, isteksizlik yaşayan bir kadın, günlük işlerini bile devam ettiremeyen biri, daha öfkeli ve daha gergin olur. Bu gerginlik ve mutsuzluk ailede ilk başta çocuklara yansır. Çocuklarına daha sabırsız ve gergin davranmaya başlayan kadın, bazen bu öfkesi daha artınca, fiziksel şiddet olarak da bunu çocuklarına yansıtabilir. Bağırıp çağıran ve ne yazık ki şiddet uygulayan bir annenin çocuklarını mutlu etme şansı yoktur. Anne mutlu olursa, kişi mutlu olursa tüm sistem yani aile de mutlu olur.

Çocuğunuzu hayatınızın merkezine koymayın

Genellikle kadınlar, anne olduktan sonra tüm yaşamlarının merkezine çocuklarını koyarlar. Halbuki insanların önem listelerinde en üste kendilerini koymaları gerekir. Bireysel olarak ihtiyaçlarının farkında olmayan birinin, çevresindekilerin ihtiyaç ve eksikliklerini gözetmesi zorlaşır. Bunu metaforik bir örnekle açıklamak daha pratik olur: Uçağa bindiğinizde yapılan anonslarda maske kullanımı ile ilgili bir bölüm vardır. “Acil konumda başınızın üzerinden çıkan maskeyi kendinize doğru çekin…………. Önce kendi maskenizi daha sonra diğerlerinin maskesini takın” der. Buradaki metafor tam da bu duruma oturur. Oksijensiz kalan birey bayılır. Bayılan kişi ne kendisine ne de bir başkasına yardım edebilir ama oksijen alan birey baygınlıktan kurtulur ve yanında oturan kişinin de hayatını kurtarır. Bireysel anlamda yaşamından memnun ve mutlu olan anne hem kendinin hem de çocuklarının daha farkında olur. İhtiyaç noktalarını daha iyi görüp daha sağlıklı çözümler üretir. Daha eğlenceli anne tüm ailenin yaşam ve enerji kaynağı haline gelir.

Mutlu anneliğin formülü

• Düzenli spor yapmak
• Doğum nedeniyle alınan kilolardan kurtulmak
• Düzenli uyumak
• Çocuk ve aileye ayrılan zamanın yanında sosyal yaşama yeterince zaman ayırmak
• Kadınlar için önemli olan sırdaş ve paydaşlara zaman ayırmak (kadınlar erkeklere göre daha çok konuşarak, içini dökerek, dertleşerek rahatlarlar)
• Anne olamadan önceki yaşamında taşıdığı kimlikleri kendine hatırlatmak
• Zevk ve keyif aldığı şeylerden çocuklarına daha fazla zaman ayırmak için vazgeçmemek

Özetle; birey olarak kendine daha fazla değer vererek mutlu anne olmak mümkün.

Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu’nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.

ACIBADEM HAYAT

Telefon Kullanımınız Depresyon Seviyenizle İlgili Ne Söylüyor?

Journal of Medical Internet Research dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre akıllı telefonlar ile fazla vakit geçirmek de artık bir depresyon belirtisi olarak kabul edilebiliyor. Northwestern Üniversitesi ve Michigan Üniversitesi’ndeki araştırmacılar bir grup deneğin akıllı telefon kullanım oranları takip ederek depresyon seviyelerini %87 doğruluk payıyla belirleyebildiklerini belirttiler. 

Araştırmacılar 40 kişilik bir test grubu oluşturdular. Test grubundaki herkese cep telefonlarına konumlarını ve telefonlarının açık kalma sürelerini takip eden bir uygulama yüklemelerini söylerek 2 hafta boyunca bu uygulamayı kullanmalarını istediler. Aynı zamanda test grubundaki herkesin günlük olarak depresyon belirtilerini ölçmek için hazırlanan anketi doldurmaları istendi. 2 haftanın ardından araştırmacılar, telefon kullanımının ve konum bilgilerinden elde edilen verilerin günlük doldurulan depresyon ölçme anketinden çok daha etkili olduğunu gözlemlediler.

Deney sonlandıktan sonra depresyonda olan katılımcıların günlük ortalama 68 dakikalarını telefona ayırdıkları görüldü. Depresyonda olmayanlarsa günde ortalama 17 dakikalarını telefonlarıyla harcadılar. Deneyin sonuçlarında depresyonda olan kişilerin daha az seyahat edip zamanlarının çoğunu evde geçirdikleri de ayrıca belirtildi.

Küçük bir örneklem grup üzerinde gerçekleştirilen ve deneye katılan kişilerin telefonlarını oyun oynamak için mi yakınlarıyla görüşmek için mi yoksa iş için mi kullandıkları belirtilmeyen araştırma depresyon ölçümüyle ilgili genel yargılara varmak için yeterli görünmese de bir uyarı olabilir.

Araştırmayı gerçekleştiren Northwest Üniversitesi’nden David Mohr görüşlerini;

“İnsanlar genellikle kendilerine rahatsızlık veren düşüncelerden, acı veren duygulardan ve zor ilişkilerden uzaklaşmak istedikleri zaman telefonlarına yöneliyorlar. Bu, depresyon hastalarında sıklıkla gördüğümüz tipik bir kaçınma davranışıdır.”

şeklinde belirtiyor.

Psikolog Şebnem Akı Karaoğlu